Ανησυχία έχει προκαλέσει η αποκάλυψη καταγγελιών για πιθανή απάτη που αφορά εισαγωγές ελληνικών ελαιολάδων στην Ιταλία. Το γεγονός φέρνει στο προσκήνιο ζητήματα διαφάνειας και ποιότητας που επηρεάζουν την ελληνική αγορά και την εικόνα των ελληνικών προϊόντων στο εξωτερικό.
Ίσως μέσα σε αυτή την «στατιστική διαφορά» μεταξύ ελληνικών εκροών με τις αντίστοιχες ιταλικές εισροές να «κρύβονται» εισαγωγές στην Ιταλία από τριτοχωρικά ελαιόλαδα είτε τούρκικα, είτε αλβανικά, είτε (πολύ πιο δύσκολο) τυνησιακά.
Οι Ιταλοί έμποροι αγοράζουν χύμα εδώ και πολλά χρόνια το ελληνικό ελαιόλαδο – αυτό είναι κάτι πασίγνωστο όχι μόνο σε όσους ασχολούνται με τα ελαιοκομικά δρώμενα, αλλά στους περισσότερους Έλληνες πολίτες, συμπεριλαμβανομένων των κατά καιρούς ασκούντων (αγροτική) πολιτική και των διαμορφωτών της κοινής γνώμης. Ουσιαστικά, η Ιταλία απορροφά το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής παραγωγής (εκτίμηση olivenews.gr):
Προορισμός | Ποσότητα σε χιλ. τόνους και μερίδιο (%) |
Ιταλία | +/- 100 (40%) |
Εσωτερική αγορά | ~ 95 (38%) |
Λοιπή ΕΕ | 30 (12%) |
3ες χώρες | 25 (12%) |
Σύνολο παραγωγής | +/- 250 (100%) |
Τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το ενδοκοινοτικό εμπόριο αποκαλύπτουν ότι η Ιταλία αγόρασε κατά μέσο όρο από την Ελλάδα 112 χιλιάδες τόνους ελαιολάδου την τελευταία εξαετία, αλλά με μεγάλες ετήσιες διακυμάνσεις και ένα παράδοξο.
Το παράδοξο είναι ότι η ροή εξαγωγών Ελλάδας προς Ιταλία εμφανίζει μονίμως μικρότερες ποσότητες σε σχέση με τη ροή εισαγωγών Ιταλίας από Ελλάδα.
Ας τα δούμε αναλυτικά:
Το ενδοκοινοτικό εμπόριο ελαιολάδου μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας
Ιταλικές εισαγωγές από Ελλάδα | Ελληνικές εξαγωγές στην Ιταλία | |
2018/19 | 68.704 | 63.921 |
2019/20 | 120.383 | 107.428 |
2020/21 | 127.877 | 117.075 |
2021/22 | 86.712 | 79.169 |
2022/23 | 193.216 | 176.046 |
2023/24 | 55.765 | 53.095 |
Μέσος όρος 5ετίας | 111.657 | 101.224 |
Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή – Επεξεργασία στοιχείων: olivenews.gr
Υπόνοιες απάτης
Το παράδοξο στα παραπάνω στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είναι ότι η ροή εξαγωγών Ελλάδας προς Ιταλία εμφανίζει μονίμως μικρότερες ποσότητες σε σχέση με τη ροή εισαγωγών Ιταλίας από Ελλάδα. Περί τους διόλου ευκαταφρόνητους 10 χιλιάδες τόνους κατά μέσο όρο κάθε χρόνο, που έφτασαν πρόπερσι μέχρι και τους 17.170 τόνους. Πάντως, σε όλες τις περιπτώσεις πρόκειται για ελαιόλαδα, δηλαδή προϊόντα με κωδικό 15.09.
Τι άραγε συμβαίνει; Αν εναλλάσσονταν τα πρόσημα, αν δηλαδή άλλες χρονιές ήταν μεγαλύτερες οι ελληνικές εξαγωγές, ενώ άλλες χρονιές συνέβαινε το αντίστροφο και ήταν μεγαλύτερες οι ιταλικές εισαγωγές τότε θα έλεγε κανείς πως πρόκειται για γραφειοκρατικές καθυστερήσεις μέχρι να καταγράψουν και ενσωματώσουν τα πλήρη στοιχεία, ειδικά των τελευταίων 2-3 μηνών κάθε έτους. Αλλά κάθε χρόνο; Ίσως «κάποιο λάκκο έχει η φάβα», όπως λέει και η παροιμία.
Σκαλίζοντας, λοιπόν, το όχι και πάρα πολύ μακρινό παρελθόν, πριν καμιά τριανταριά χρόνια, θυμηθήκαμε και βρήκαμε ένα τεράστιο σκάνδαλο, το οποίο είχε συνταράξει το ευρωπαϊκό ελαιόλαδο με επίκεντρο την Ιταλία. Τότε όλα ξεκίνησαν από έναν φιλοπερίεργο Ιταλό τελωνειακό, ο οποίος πρόσεξε μια ανάλογη αφύσικη ροή μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας, μόνο που τότε αφορούσε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες ενώ τώρα «μόνο» 10 χιλιάδες τόνους. Ξετυλίγοντας το νήμα η υπόθεση ενέπλεξε τις μεγαλύτερες εταιρείες και ονόματα της εποχής εκείνης και κατέληξε σε μία δίκη, που διήρκεσε περί τα έξι χρόνια σε μια μικρή, γραφική πόλη της Ιταλίας, το Trani.
Σήμερα, τι συμβαίνει;
Μήπως, λοιπόν, θα άξιζε και σήμερα να κινηθούν κάποιες νομικές διαδικασίες ώστε επισήμως να ερευνηθεί τι πραγματικά συμβαίνει; Ίσως είναι και μία κατάλληλη χρονική συγκυρία καθώς η αγορά ελαιολάδου απ΄ άκρη σ΄ άκρη σε όλη την Μεσόγειο βρίσκεται σε μια μεγάλη αναταραχή με τις τιμές να κατρακυλούν παρουσιάζοντας τεράστιες αποκλίσεις από τα 3,30 €/κιλό της Τουρκίας και της Τυνησίας, στα 4,90-5,00 € της Ελλάδας και της Ισπανίας, μέχρι τα 9,60 €/κιλό της Ιταλίας (με κάθε επιφύλαξη λόγω ισχυρών καθημερινών διακυμάνσεων).
Έμπειροι γνώστες της αγοράς επισημαίνουν πως οι συναλλαγές μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας δεν αφορούν σε «εξαγωγές» αλλά σε «ενδοκοινοτικό εμπόριο», το οποίο καν δεν περνάει μέσω τελωνειακών διαδικασιών. Αναφέρουν δε, πως δεν μπορεί να αποκλειστεί, μέσα σε αυτή την «στατιστική διαφορά» μεταξύ ελληνικών εκροών με τις αντίστοιχες ιταλικές εισροές να «κρύβονται» εισαγωγές στην Ιταλία από τριτοχωρικά ελαιόλαδα είτε τούρκικα, είτε αλβανικά, είτε (πολύ πιο δύσκολο) τυνησιακά, τα οποία να εμφανίζονται σαν (δήθεν) ελληνικά, δηλαδή κοινοτικά. Σε κάθε περίπτωση μία επίσημη έρευνα θα φώτιζε τι πραγματικά συμβαίνει.
Αντανακλάσεις στα Μέσα ενημέρωσης
Αξίζει να επισημανθεί ένα πολύ πρόσφατο περιστατικό όταν ένας Ιταλός εκδότης δημοσίευσε στην ιστοσελίδα του ότι (δήθεν) οι 5-10.000 τόνοι ελαιολάδου, που σε τιμές ντάμπινγκ ήρθαν από την Ελλάδα λαθραία μια μέρα αργίας μέσω αθέμιτων κυκλωμάτων και «ιταλοποιήθηκαν», αποτέλεσαν την αιτία που έπεσαν οι τιμές στην Ιταλία από τα 9,20 €/κιλό σε κάτω από τα 8,0 €/κιλό (ήδη ξανανέβηκαν στα 9,50€). Η άνευ στοιχείων ατεκμηρίωτη και συκοφαντική αυτή «είδηση», πέραν της γελοιότητας του πράγματος με ένα στόλο 300 (!;) βυτίων (δυσεύρετων την εποχή αυτή) να εισέρχεται λαθραία «κάτω από τη μύτη» των τελωνείων -ενώ ως ενδοκοινοτική συναλλαγή δεν περνάει από τα τελωνεία- δείχνει ωστόσο ότι ενδεχομένως όλο και «κάποια φωτιά σιγοκαίει» κατά τη γνωστή παροιμία «δεν υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά».
Στην εποχή του διαδικτύου αυτές οι «ειδήσεις» εύκολα διαδίδονται. «Απόδειξη ότι βρέθηκε ελληνικό (!) Μέσο ενημέρωσης, το οποίο άκριτα υιοθέτησε την άνευ στοιχείων συκοφαντία ότι πίσω από αυτές τις εξαγωγές κρύβεται κύκλωμα απάτης, που «ιταλοποιεί» τα εισαγόμενα ελληνικά ελαιόλαδα. Αφέλεια, βλακεία, επιδειξιομανία, επιπολαιότητα, αθέμιτη προσέλκυση αναγνωστών, προβοκάτσια…;», όπως επί λέξει επισημάναμε (βλέπε Συκοφαντία ελληνικού ελαιολάδου, εμπόδιο στις εξαγωγές του) ζητώντας και τότε να ερευνηθούν οι καταγγελίες ώστε να μην μένουν σκιές. Προφανώς, τώρα, ένας λόγος παραπάνω με βάση τις επίσημες κοινοτικές στατιστικές που προαναφέραμε.
Σημειώσεις ελαϊκής πολιτικής
Οι αριθμοί, αποτυπώνουν την αδυναμία της χώρας μας να εκμεταλλευθεί το υψηλής ποιότητας – εξαιρετικό παρθένο κατά κανόνα – ελαιόλαδό της, πουλώντας το χύμα στο ιταλικό εμπόριο, σε τιμές χαμηλές, χωρίς την προστιθέμενη αξία που θα έδινε η τυποποίηση σε ελληνικές ετικέτες. Εάν στο πρόβλημα αυτό προστεθεί και η διακίνηση (χύμα, επίσης) εντός της Ελλάδας του μεγάλου όγκου της παραγωγής, με τους 16κιλους τενεκέδες, μένουν μόνον μερικές δεκάδες χιλιάδες τόνοι που ως επώνυμο θα μπει στα σπίτια των καταναλωτών.
Η άλλη όψη του νομίσματος, για να λέμε «και του στραβού το δίκιο», αν σταματήσει ή έστω περιοριστεί το ιταλικό αγοραστικό ενδιαφέρον τότε το ελληνικό ελαιόλαδο θα καταρεύσει γιατί θα μείνουν απούλητοι δεκάδες χιλιάδες τόνοι. Οι πολλές ευκαιρίες χάθηκαν τις δεκαετίες ΄80 και ΄90 όταν υπήρχε ο πακτωλός των κοινοτικών επιδοτήσεων δισεκατομμυρίων ευρώ για το τυποποιημένο ελαιόλαδο και για τις εξαγωγές, οι οποίες σπαταλήθηκαν και έμειναν αναξιοποίητες.
Πηγή olivenews.gr
Μάθετε περισσότερα για τις εξελίξεις στην αγορά του ελαιολάδου στο e-agrotis.gr.