Το Συμβούλιο της Επικρατείας, με μια ιστορική, όπως χαρακτηρίστηκε απόφαση, ακύρωσε τις άδειες εγκατάστασης φωτοβολταϊκών σταθμών στο δάσος “Μάνα Νερού” στη Τ.Κ Μεσιανής του Δήμου Σερβίων Κοζάνης, δίνοντας τέλος σε μια μακρά αντιπαράθεση που ανέδειξε κρίσιμα ζητήματα περιβαλλοντικής πολιτικής, χωροταξίας και διοικητικής λειτουργίας.
Η απόφαση προστατεύει πλέον ένα μοναδικό οικοσύστημα Μακεδονικής δρυός, αλλά αφήνει ανοικτές προκλήσεις για τη συνολική διαχείριση των δασικών εκτάσεων στην Ελλάδα.
Το ιστορικό της υπόθεσης
Το δάσος “Μάνα Νερού” στην Π.Ε Κοζάνης αποτελεί έναν σπάνιο οικολογικό θησαυρό, καλύπτοντας 70.000 στρέμματα δρυός που αποτελούν σημαντικό πνεύμονα πρασίνου και ζωτικό στοιχείο για την τοπική γεωργία και κτηνοτροφία. Το 2020, η Επιτροπή Δασολογίου της Περιφερειακής Ενότητας, έπειτα από αίτηση κατασκευαστικής εταιρείας, αποχαρακτήρισε την έκταση από “δάσος Μακεδονικής δρυός” σε “δασική έκταση”. Αυτή η απόφαση άνοιξε τον δρόμο για την αδειοδότηση των φωτοβολταϊκών σταθμών.
Ο αποχαρακτηρισμός πραγματοποιήθηκε κόντρα στις γνωμοδοτήσεις της Διεύθυνσης Δασών Κοζάνης, η οποία επί δεκαετίες χαρακτήριζε την έκταση ως δάσος και η οποία παρά την αρνητική της γνωμοδότηση, δεν μπόρεσε να αποτρέψει την εξέλιξη. Έτσι, δημιουργήθηκε η αιτιακή συνθήκη, δυνάμει της οποίας κατατέθηκαν οι αιτήσεις αδειοδότησης και χωροθετήθηκαν στον συγκεκριμένο χώρο.
Όπως τόνισε μιλώντας στο ΕΡΤNews, η Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω και μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Κοζάνης κ. Δώρα Τσικαρδάνη, που εκπροσώπησε τον Δήμο Σερβίων και εννέα κατοίκους της Μεσιανής, η απόφαση τότε ήταν αναιτιολόγητη και παραβίαζε θεμελιώδεις αρχές της περιβαλλοντικής προστασίας. Αποτέλεσμα ήταν η αποψίλωση μέρους του δάσους και η σημαντική αλλοίωση της δασικής βιοκοινότητας, εντείνοντας την υποβάθμιση του περιβάλλοντος σε μια περιοχή ήδη βεβαρημένη.
Η απόφαση του ΣτΕ και τα νομικά επιχειρήματα
Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) με την υπ’ αριθμόν 1613/2024 απόφασή του, ακύρωσε τις εγκρίσεις για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθμών στο δάσος «Μάνα Νερού», μια απόφαση που ανατρέπει τα δεδομένα στις αδειοδοτήσεις έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
Όπως τόνισε η κ. Τσικαρδάνη, το βασικό επιχείρημα που έπεισε το ΣτΕ ήταν πως το έργο στο δάσος «Μάνα Νερού» θα προκαλούσε σοβαρές, μη αξιολογημένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Το σχέδιο περιλάμβανε 77 μικρούς φωτοβολταϊκούς σταθμούς έως 1 MW, που αδειοδοτήθηκαν ως «τοπικής σημασίας» βάσει των Πρότυπων Περιβαλλοντικών Δεσμεύσεων (ΠΠΔ), χωρίς τη σύνταξη Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) ή τη διενέργεια δημόσιας διαβούλευσης. Ωστόσο, η προσφυγή στο ΣτΕ υποστήριξε πως επρόκειτο για ενιαίο έργο ισχύος 40 MW, με σημαντικές σωρευτικές και συνεργιστικές επιπτώσεις, οι οποίες δεν είχαν αξιολογηθεί.
Πριν τη συζήτηση της αίτησης στο ΣτΕ, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας είχε ανακαλέσει τις 71 από τις 77 άδειες, αφήνοντας σε ισχύ τις 6 από αυτές, τις οποίες και τελικά ακύρωσε το ΣτΕ.
Το σκεπτικό του ΣτΕ
Η απόφαση του ΣτΕ, όπως εξήγησε η κ. Τσικαρδάνη, εκφράζει έμμεση επιφύλαξη για την επιλογή του εθνικού νομοθέτη να μην αντιμετωπίζει τα έργα ηλεκτροπαραγωγής από φωτοβολταϊκούς σταθμούς στο σύνολό τους ως «έργα ενεργειακής βιομηχανίας» του ενωσιακού δικαίου. Επιπρόσθετα κρίνει, ότι οι ρυθμίσεις περί εξαίρεσης των μικρών Φ/Β δεν μπορούν να παράσχουν έρεισμα στην εξαίρεση των οικείων έργων από κάθε περιβαλλοντική αδειοδότηση, ιδίως εφ’ όσον προκαλούνται αθροιστικές και συνεργιστικές επιπτώσεις στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, λόγω της εγγύτητάς τους με άλλα ομοειδή έργα.
Η εξαίρεση μικρών φωτοβολταϊκών είναι αντίθετη στο ευρωπαϊκό δίκαιο
Εν κατακλείδι, σύμφωνα με την νομική σύμβουλο του Δήμου, η απόφαση του ΣτΕ έκρινε ότι η συλλήβδην η εξαίρεση μικρών φωτοβολταϊκών σταθμών από την περιβαλλοντική αδειοδότηση είναι αντίθετη στο ευρωπαϊκό δίκαιο, τονίζοντας ότι ακόμα και μικρής ισχύος έργα απαιτούν αξιολόγηση σωρευτικών επιπτώσεων, ενώ επισήμανε την ευθύνη της διοίκησης για την τήρηση αυστηρών περιβαλλοντικών ελέγχων.
Σε ότι αφορά την ίδια και πως αξιολογεί την απόφαση του ΣτΕ, η κ. Τσικαρδάνη υπογράμμισε ότι θεωρεί την κρίση αυτή απολύτως σύμφωνη, τόσο με το δίκαιο της ΕΕ, όσο και με το άρθρο 24 του Συντάγματος και ευελπιστεί, ότι θα τύχει εφαρμογής από τις αρμόδιες υπηρεσίες.
Εκτίμησε παράλληλα ότι πρόκειται για μία αποτυχία συνδυασμένης και συνδυαστικής λειτουργίας των πάσης φύσεως μορφών της διοίκησης, η οποία με τη σειρά της οδήγησε στην έκδοση των προσβληθεισών αδειών.
Με την απόφασή του το ΣτΕ ήρε σε έναν βαθμό τις αρνητικές συνέπειες, παρά το γεγονός ότι ο αποχαρακτηρισμός του δάσους παραμένει.
Περιβαλλοντικό κόστος για την τοπική κοινωνία
Επιπλέον η έλλειψη περιβαλλοντικών ελέγχων, όπως εξήγησε η κ. Τσικαρδάνη, θα είχε ανυπολόγιστες συνέπειες για την περιοχή. Η κατασκευή του έργου θα σήμαινε αποψιλώσεις, πλήγμα στη δασόβια κοινότητα, διακινδύνευση της τοπικής γεωργίας και κτηνοτροφίας, και κινδύνους όπως πλημμύρες και αλλαγές στο μικροκλίμα.
Μια απόφαση με ευρύτερη σημασία
Η απόφαση αυτή θέτει νέα δεδομένα για την αδειοδότηση έργων ΑΠΕ στην Ελλάδα εκτίμησε η Δικηγόρος Δώρα Τσικαρδάνη, από την οποία αναδεικνύεται η ανάγκη για περιβαλλοντικά υπεύθυνες αποφάσεις, οι οποίες να λαμβάνουν υπόψη όχι μόνο το μέγεθος του έργου, αλλά και τις συνεργιστικές του επιπτώσεις.
Το ΣτΕ επισημαίνει ότι η «κλιματικά ουδέτερη» ενέργεια δεν είναι περιβαλλοντικά ουδέτερη, απαιτώντας σαφή στάθμιση κόστους-οφέλους.
Πηγή ertnews.gr
Για περισσότερες Ειδήσεις και όλα τα αγροτικά νέα επισκεφθείτε το e-Agrotis.gr
