Στασιμότητα στην αγορά ελαιολάδου – Χαμηλές πωλήσεις και τιμές «οριακής επιβίωσης» για τους παραγωγούς
Παρά την ολοκλήρωση σχεδόν του συνόλου της φετινής συγκομιδής, η ελληνική αγορά ελαιολάδου εμφανίζει σημάδια στασιμότητας, με τις πωλήσεις σε χαμηλά επίπεδα. Οι ελαιοπαραγωγοί εκφράζουν ανησυχία για την οικονομική τους βιωσιμότητα, καθώς το κόστος παραγωγής έχει ανέλθει σημαντικά λόγω πληθωριστικών πιέσεων και υψηλού ενεργειακού κόστους.
Τιμές παραγωγού στην Ελλάδα
Στην εγχώρια αγορά, η μέση τιμή παραγωγού αγγίζει περίπου τα 4 ευρώ/κιλό, που -όπως εκτιμούν οι ίδιοι οι παραγωγοί- αγγίζει το κόστος παραγωγής. Αυτό συνεπάγεται περιορισμένο ή και μηδενικό περιθώριο κέρδους, θέτοντας σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα πολλών ελαιοπαραγωγών, ειδικά όσων αντιμετώπισαν αυξημένα έξοδα λόγω αύξησης στα λιπάσματα, τα καύσιμα και την ενέργεια.
Περιορισμένες πωλήσεις
Οι συνεταιρισμοί και οι ιδιώτες παραγωγοί αναφέρουν χαμηλή κινητικότητα στις αγοραπωλησίες, με αποτέλεσμα πολλά αποθέματα να παραμένουν αδιάθετα. Η έλλειψη ρευστότητας ασκεί περαιτέρω πίεση στις τιμές.
Οι διεθνείς τιμές: Μεγάλη διακύμανση
Σύμφωνα με τα στοιχεία του oleista.com, οι τιμές ελαιολάδου διεθνώς εμφανίζουν σημαντική διακύμανση από χώρα σε χώρα:
Ισπανία
- Εξαιρετικό παρθένο: 3,35 – 4,40 €/κιλό
- Παρθένο: 3,38 €/κιλό
- Λαμπάντε: 2,96 €/κιλό
Παρά τη μεγάλη παραγωγή και την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία, η αγορά στην Ισπανία παρουσιάζει πτώση τιμών συγκριτικά με την περσινή περίοδο, λόγω αυξημένης προσφοράς και χαμηλότερης ζήτησης.
Ιταλία
- Εξαιρετικό παρθένο: > 9,00 €/κιλό
- Παρθένο: 6,82 €/κιλό
- Λαμπάντε: 2,57 €/κιλό
Η μεγάλη ψαλίδα τιμών οφείλεται στην έλλειψη προϊόντος σε συγκεκριμένες ιταλικές περιοχές και στη φήμη του ιταλικού έξτρα παρθένου, που κρατά υψηλές τιμές στην εγχώρια και τη διεθνή αγορά.
Τυνησία
- Εξαιρετικό παρθένο: 4,03 €/κιλό
- Λαμπάντε: 2,95 €/κιλό
Η Τυνησία αποτελεί βασικό ανταγωνιστή στην ευρωπαϊκή αγορά, διαθέτοντας φθηνότερο λάδι, συχνά σε χύμα μορφή. Η αύξηση των εξαγωγών της Τυνησίας τον τελευταίο χρόνο ασκεί περαιτέρω πιέσεις στις τιμές.
Τουρκία
- Εξαιρετικό παρθένο: 3,87 €/κιλό
Με αυξανόμενη παραγωγή και επιθετική πολιτική τιμών, η Τουρκία βρίσκει σημαντική έξοδο στις διεθνείς αγορές, εντείνοντας τον ανταγωνισμό για τους Μεσογειακούς παραγωγούς.
Γιατί υπάρχει στασιμότητα στην Ελλάδα
- Αυξημένο κόστος παραγωγής
- Οι παραγωγοί αντιμετωπίζουν υψηλές τιμές σε λιπάσματα και ενέργεια, δυσχεραίνοντας τη διατήρηση περιθωρίου κέρδους ακόμη και στα 4 ευρώ/κιλό.
- Υψηλές τιμές λιανικής
- Αν και οι καταναλωτές βλέπουν ακριβότερες τιμές στο ράφι, το επιπλέον όφελος δεν φτάνει επαρκώς στους παραγωγούς, λόγω ενδιάμεσων διαμεσολαβητών ή εξαγωγικών αλυσίδων.
- Διεθνής ανταγωνισμός
- Η εισαγωγή χύμα ελαιολάδου από χώρες όπως η Τυνησία σε φθηνότερες τιμές πιέζει τα ελληνικά τυποποιητήρια και συνεταιρισμούς να συμβιβαστούν με χαμηλότερα κέρδη.
Τι σημαίνει για τους παραγωγούς
- Οριακό ή μηδενικό κέρδος
- Με τιμή γύρω στα 4 €/κιλό, πολλοί παραγωγοί μένουν σε σημείο μη ικανοποιητικών απολαβών, ειδικά όσοι επλήγησαν από κλιματικές συνθήκες (π.χ. παγετούς ή ξηρασία).
- Αποθήκευση και αναμονή
- Κάποιοι επιλέγουν να φυλάξουν το προϊόν ελπίζοντας σε βελτίωση των τιμών αργότερα, ρισκάροντας ωστόσο τυχόν υποβάθμιση ποιότητας (π.χ. οξειδώσεις) ή απρόβλεπτα έξοδα αποθήκευσης.
- Αναζήτηση νέων αγορών
- Ορισμένοι συνεταιρισμοί εξετάζουν εξωστρέφεια προς Ασία ή premium τυποποιημένη αγορά, όπου οι καταναλωτές αναγνωρίζουν την αξία του ελληνικού έξτρα παρθένου ελαιολάδου και αποδέχονται υψηλότερες τιμές.
Προβληματισμός για τη βιωσιμότητα του κλάδου
Η συρρίκνωση των περιθωρίων, σε συνδυασμό με τις γενικευμένες πληθωριστικές πιέσεις, οδηγεί σε κύμα ανησυχίας για το μέλλον της ελαιοπαραγωγής ως βασικού πυλώνα της ελληνικής γεωργίας. Οι ενώσεις των παραγωγών ζητούν:
- Κρατική ή συνεταιριστική υποστήριξη (π.χ. προγράμματα προώθησης).
- Περισσότερο έλεγχο στις ελληνοποιήσεις ή στις «συγχωνεύσεις» λαδιών από διάφορες προελεύσεις.
- Διάλογο για τη βελτίωση της αλυσίδας αξίας, ώστε οι τιμές στο ράφι να αντικατοπτρίζουν δίκαια τον κόπο του παραγωγού.
Παρά τις προσδοκίες για μια αναζωπύρωση στην αγορά ελαιολάδου μετά την ολοκλήρωση της συγκομιδής, το ελληνικό ελαιόλαδο παραμένει σε στάσιμη κατάσταση. Με τιμές γύρω στα 4 ευρώ/κιλό – σχεδόν στο κόστος παραγωγής – η αγροτική κοινότητα δεν βλέπει ουσιαστικό κέρδος και αναζητά λύσεις για να αντιστρέψει το κλίμα.
Ταυτόχρονα, στις διεθνείς αγορές διαμορφώνεται πλαίσιο μεγάλων διακυμάνσεων, από τα «φθηνά» 3,87 € της Τουρκίας ή τα 4 € της Τυνησίας, μέχρι τα υψηλά επίπεδα άνω των 9 €/κιλό στην Ιταλία. Σε αυτό το παγκόσμιο σκηνικό, η ελληνική παραγωγή μοιάζει να βρίσκεται σε μια «ασφυκτική» ζώνη, προσπαθώντας να διατηρήσει ποιότητα, ταυτότητα και ανταγωνιστική τιμή.
Για περισσότερες ειδήσεις και όλα τα Αγροτικά νέα, επισκεφτείτε το e-Agrotis.gr.
