Στην ελαιοκαλλιέργεια, ο δάκος της ελιάς (Bactrocera oleae Rossi) αναγνωρίζεται ως ο πιο σημαντικός οικονομικά εχθρός. Η κλιματική κρίση, με τις ακραίες μεταβολές θερμοκρασίας και υγρασίας, επιταχύνει τον κύκλο ζωής του εντόμου, φέρνοντάς το σε επαφή νωρίτερα με την άνθηση και τον καρπό. Συνεπώς, η ενημέρωση και η ορθή φυτοπροστασία στον ελαιώνα είναι πιο κρίσιμες από ποτέ.
Βιολογική ισορροπία και έντομα
Καταρχάς, κανένα έντομο δεν είναι εξ ορισμού βλαβερό. Η εξέλιξη των πληθυσμών των εντόμων επηρεάζεται από:
- Φυτική βιοποικιλότητα: Η ύπαρξη εναλλακτικών φυτών προάγει την τροφοδότηση και τον πολλαπλασιασμό των βιολογικών εχθρών.
- Κλιματικές συνθήκες: Ακραίες αλλαγές θερμοκρασίας και υγρασίας μπορεί να εξοντώσουν ή να ευνοήσουν τους πληθυσμούς τόσο του δάκου όσο και των φυσικών θηρευτών.
- Καλλιεργητικές τεχνικές: Π.χ. το κλάδεμα, η πυκνότητα φύτευσης, η συχνότητα άρδευσης επηρεάζουν τους πληθυσμούς εντόμων.
Πώς μετακινείται ο δάκος
- Ο δάκος της ελιάς παρουσιάζει 3-5 γενεές ετησίως.
- Τα ακμαία (οι μύγες) ζουν έως και 90 μέρες το χειμώνα και έως 40 μέρες το καλοκαίρι.
- Ορισμένα θηλυκά μπορούν να μετακινηθούν έως 10 χιλιόμετρα σε έναν βιολογικό κύκλο, ανάλογα με το ανάγλυφο του εδάφους, τη θερμοκρασία και τη διαθεσιμότητα καρπού.
- Σε ιδανικές συνθήκες, ο δάκος δεν μεταναστεύει, αλλά παραμένει στον ίδιο ελαιώνα.
Σημείωση: Το θηλυκό δάκος εναποθέτει έως 12 αυγά την ημέρα σε θερμοκρασία 20-28°C, ενώ οι θερμοκρασίες κάτω από 15°C ή πάνω από 33°C σταματούν την ωοτοκία.
Γιατί είναι τόσο επικίνδυνος;
Οι ζημιές σε περιοχές υψηλού κινδύνου μπορεί να ξεπεράσουν το 80% αν δεν υπάρξει έγκαιρη αντιμετώπιση. Με σωστές πρακτικές, οι απώλειες περιορίζονται στο 2-15%.
Πρακτικές αντιμετώπισης
- Συνεχής παρακολούθηση: Τοποθέτηση παγίδων
- Από τα τέλη άνοιξης, 1 παγίδα ανά 2ο δέντρο για έγκαιρο εντοπισμό.
- Δολωματικοί ψεκασμοί: Επιλεκτικά και με μέτρα προστασίας
- Προτιμώνται αντί των μαζικών ψεκασμών (καλύψεων) για ελαχιστοποίηση των υπολειμμάτων.
- Μαζική παγίδευση
- Όταν δεν προλάβετε έγκαιρα, ειδικές παγίδες βοηθούν στη μείωση του πληθυσμού.
Βιολογική αντιμετώπιση
- Εξαπόλυση ωφέλιμων εντόμων (π.χ. Opius concolor).
- Χρήση συμβιωτικών βακτηρίων και βιολογικών δραστικών ουσιών.
- Εφαρμογή καολίνη, προστασία έως και 80%.
- Τεχνική στείρου εντόμου (SIT): Μαζική εκτροφή και στείρωση δάκου σε στάδιο pupa, ώστε να περιοριστεί η αναπαραγωγή.
Συμπέρασμα
Ο δάκος της ελιάς δεν «εξαφανίζεται» ποτέ, αλλά τα επίπεδα ζημιάς εξαρτώνται από τη συστηματική παρακολούθηση, τη βιολογική ισορροπία και τις ορθές καλλιεργητικές πρακτικές. Μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση στη φυτοπροστασία – και ειδικότερα στο βιολογικό έλεγχο – μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά χαμηλότερες απώλειες και σε ασφαλέστερο ελαιόλαδο.
Θέλετε περισσότερες συμβουλές για τον έλεγχο του δάκου και άλλων εντομολογικών εχθρών; Επισκεφθείτε το e-agrotis.gr και ενημερωθείτε για όλα τα νεότερα στη βιολογική και συμβατική ελαιοκαλλιέργεια!
